Illustration und Sprecher Deutsch: Martin Baltscheit
Übersetzerin und Sprecherin Albanisch: Gladiola Sadiku
© Mulingula e.V., lizensiert unter CC BY-NC-ND 4.0
mit freundlicher Genehmigung der ARAG
Der allerbeste Spielplatz der Welt
Geschichten vom Grundgesetz
von Martin Baltscheit
Këndi i lojërave më i mirë në botë
Tregime nga Kushtetuta Gjermane
nga Martin Baltshait
HIER IST DEIN PLATZ!
Es gibt viele Plätze in unserem Leben. Der allerbeste Platz ist der Arm eines Menschen, der dich liebt. Ein anderer vielleicht der Spielplatz gleich bei dir um die Ecke.
Spielplätze sind Orte für Kinder, Eltern und andere Lebewesen.
Ky është vendi yt!
Në jetën tonë ka shumë vende. Vendi më i mirë janë krahët e një njeriu, që të do. Një tjetër vend është ndoshta edhe këndi i lojërave në cepin tjetër të rrugës tënde.
Këndet e lojërave janë vende për fëmijë, prindër dhe qenie të tjera.
Hier - wie überall in unserem Land - müssen wir miteinander auskommen, auch wenn wir uns nicht kennen und oft sehr unterschiedlich sind. Dabei helfen uns Gesetze. In Deutschland ist es ein besonders schönes Gesetz aus dem Jahr 1949: das Grundgesetz. Von diesem Gesetz und seinen Artikeln will ich dir in diesem Buch erzählen. Mit Geschichten, Gedichten und Bildern vom allerbesten Spielplatz der Welt.
Herzlich
Martin Baltscheit
Këtu – si gjithkund në vendin tonë – ne duhet të kuptohemi me njëri tjetrin, edhe nëse ne nuk njihemi dhe shpesh jemi shumë të ndryshëm. Për këtë gjë na ndihmojnë ligjet.
Në Gjermani ka një ligj veçanërisht të bukur të vitit 1949: Kushtetuta Gjermane. Në këtë libër unë dua të tregoj ty për këtë ligj dhe nenet e tij. Me histori, poezi dhe vizatime nga këndi i lojërave më i bukur në botë.
Përzemërzisht,
Martin Baltscheidt
ARTIKEL 1
[Die Würde des Menschen ist unantastbar.]
Das namenlose Mädchen
Es ist schon ein paar Jahre her, da stand ein Mädchen im Sandkasten. Mitten am Tag kam es unter dem Holunderbusch hervor.
Die schwarzen Haare bedeckten ihren Körper wie ein Kleid.
Neni 1
[Dinjiteti i njeriut është i pacënueshëm.]
Vajza pa emër
Kanë kaluar disa vite nga koha, kur një vajzë qëndronte në pjesën me rërë të këndit të lojërave. Ajo doli në mes të ditës nga një shkurre shtog. Flokët e zeza ia mbulonin trupin e saj si një fustan.
Barfüßig und schmutzig war sie, rührte sich nicht, sprach kein Wort und nur ihre Augen glitzerten im Sonnenlicht.
Eines der Kinder fragte nach ihrem Namen, aber das Mädchen hatte keinen.
Sie fragten nach ihrem Zuhause, aber das Mädchen hatte keines.
Sie fragten nach Eltern, Geschwistern und Freunden, aber sie hatte keine.
Da wollten die Erwachsenen etwas von ihrer Vergangenheit wissen – aber das Mädchen konnte sich nicht erinnern. Und die Menschen auf dem Spielplatz machten sich Sorgen.
Ajo ishte zbathur dhe e pistë, nuk lëvizte nga vendi, nuk fliste asnjë fjalë, vetëm sytë i shkëlqenin nën dritën e diellit.
Njëri prej fëmijëve e pyeti për emrin e saj, por ajo nuk kishte emër.
Fëmijët e pyetën edhe për shtëpinë e saj, por vajza nuk kishte as shtëpi.
E pyetën edhe për prindërit, vëllezërit, motrat dhe shokët, por ajo nuk kishte asnjë.
Të rriturit donin të dinin diçka nga e kaluara e saj, por vajza nuk e mbante mend. Dhe prandaj njerëzit në këndin e lojërave u bënë merak.
Was sollten sie anfangen mit einer,
die nichts hatte und nichts wusste – nicht einmal, woher sie kam?
Die einen sagten: „Kommt, wir schicken sie zurück“, und die anderen fragten: „Wohin denn?!“
Jemand Drittes meinte, man solle sie einfach stehen lassen und die meisten schwiegen.
Das Schweigen brachte die Menschen auf eine Idee. Vielleicht musste man gar nichts sagen, sondern etwas tun.
So handelten die Menschen, wie sie selbst gern behandelt worden wären, wenn sie aus einem Holunderbusch getreten wären, so ohne alles.
Çfarë mund të bënin ata me dikë, që nuk kishte asgjë dhe nuk dinte asgjë – madje, as edhe nga vinte.
Disa thonin: – Hajde, ta kthejmë, – ndërsa të tjerët pyesnin:
– Mirë pra, por ku?
Një i tretë thoshte, që vajza thjesht duhej lënë të qëndronte atje, ndërsa shumica heshte.
Heshtja bëri që njerëzve t´u lindte një ide. Ndoshta nuk duhej thënë absolutisht asgjë, por duhej bërë diçka.
Njerëzit vepruan ashtu, siç do të kishin dashur të trajtoheshin edhe vetë, nëse ata do të kishin dalë nga një shkurre shtogu ashtu pa asgjë.
Zuerst ließen sie dem Kind ein Bad ein, wuschen ihm die Haare, trockneten es ab und schnitten die Spitzen.
Sie gaben dem Mädchen ein Kleid, zwei Kleider, Schuhe und Strümpfe. Dann suchten sie ihr einen Namen aus und wurde Elena krank, gingen sie mit ihr zum Arzt.
Das Mädchen bekam ein Zuhause.
Man kochte ihr Essen und zeigte ihr, wie eine Popcornmaschine funktioniert.
Elena hatte ein eigenes Zimmer mit Spielzeug und ein weiches Bett.
Fillimisht ata ia mbushën fëmijës vaskën me ujë, i lanë flokët, e fshinë dhe i prenë majat e flokëve.
I dhanë vajzës një fustan, dy fustane, këpucë dhe çorape të gjata. Pastaj i vunë një emër, dhe nëse Elena sëmurej, ata shkonin me atë te mjeku.
Vajza u bë me shtëpi.
Gatuanin për të dhe i tregonin dhe se si funksiononte një makinë për të bërë kokosha.
Elena kishte një dhomë të vetën me lodra dhe një shtrat të rehatshëm.
Man feierte ein Fest, als sie eine Familie gefunden hatte, bei der sie bleiben wollte, und nach den Sommerferien meldeten die Eltern sie in einer Schule an.
Dort lernte sie Lesen und Schreiben
und fand Freunde.
Anschließend ging sie in die Lehre und arbeitete in einem Beruf, der zu ihr passte.
Bënë festë, kur ajo gjeti një familie, ku donte të jetonte, prindërit e regjistruan atë pas pushimeve të verës edhe në shkollë.
Atje ajo mësoi të lexonte dhe të shkruante dhe atje gjeti edhe shokë.
Së fundmi, ajo mësoi edhe një profesion dhe bënte një punë që i pëlqente.
Sie wurde Konditorin, machte Törtchen und Kuchen und traf einen Menschen, der nicht nur ihre Törtchen und Kuchen über alles liebte, sondern auch Elena, und sie in den Armen hielt, wann immer sie wollte.
Bald bekamen sie Kinder, die später im Sandkasten unseres Spielplatzes einen ganz fabelhaften Sandkuchen verkauften.
Ajo u bë pastiçiere, bënte torta të vogla dhe ëmbëlsira, dhe takoi një njeri, që donte jo vetëm tortat e vogla dhe ëmbëlsirat, por mbi gjthçka edhe Elenën, dhe e mbante në krahë atë, gjithmone kur ajo donte.
Shumë shpejt ata u bënë me fëmijë, të cilët luanin me rërë në këndin e lojërave të fëmijëve ku shisnin edhe ëmbëlsira të mrekullueshme prej rërë që i bënin atje.
Und als viele Jahre später – nach einer sternklaren Nacht – ein Junge mit wilden Haaren und zerrissenen Hosen unter dem Holunderbusch hervortrat, seinen Namen nicht kannte und keine Ahnung hatte, woher er gekommen war, da wussten Elena und ihre Familie sofort, was zu tun war ...
Dhe kur pas shumë vitesh – pas një nate të kthjellët e me yje – një djalë me flokë të shpupurisura me pantallona të grisura doli nga një shkurre shtogu dhe nuk dinte as emrin e tij, dhe nuk ia kishte idenë nga ishte, Elena dhe familja e saj e dinte se çfarë duhej bërë.
Jemand ist heimatlos, namenlos, ohne Essen und Kleidung.
Und was machen wir?
Wir helfen!
Diese Hilfe ist im Grundgesetz festgeschrieben.
Von der Unantastbarkeit der Menschenwürde handelt der erste Artikel unseres Grundgesetzes und ist damit die Basis für alle anderen Artikel.
Dikush është pa atdhe, pa emër, pa ushqim dhe pa veshje.
Atëherë çfarë duhet të bëjmë?
Ne duhet të ndihmojmë.
Kjo ndihmë parashikohet edhe në Kushtetutën Gjermane.
Neni i parë i Kushtetutës sonë Gjermane flet për pacënueshmërinë e dinjitetit njerëzor dhe është në këtë mënyrë edhe baza e të gjitha neneve të tjera.
So war es nicht immer.
Vor vielen Jahren haben in Deutschland die Nationalsozialisten mit Unterstützung vieler Landsleute einen Weltkrieg angezettelt.
Nachdem dieser Krieg – zum Glück für uns alle – vorbei war, haben sich Männer und Frauen in einem Parlamentarischen Rat Gedanken gemacht, wie eine solche Katastrophe in Zukunft verhindert werden kann.
Das Grundgesetz schafft die Voraussetzung für Freiheit und Gerechtigkeit.
Die Geschichte der namenlosen Kinder erzählt uns von guten Menschen in einem gerechten Land.
Wir danken den Verfassern
für dieses schöne Gesetz!
Por, jo gjithmonë ka qenë kështu.
Para shumë vitesh nacionalsocialistët me ndihmën edhe të shumë bashkëatdhetarëve të tyre shkaktuan një luftë botërore.
Pasi kjo luftë – për fat të mirë për të gjithë ne - mbaroi, burra dhe gra në një Komision Parlamentar rrahën mendimet se si mund parandalohet një katastrofë e tillë në të ardhmen.
Kushtetuta Gjermane është premisa që mundëson drejtësi dhe barazi.
Historia e fëmijëve pa emër tregon për njerëzit e mirë në një vend ku ka drejtësi.
Ne i falenderojmë hartuesit e saj për këtë ligj të mirë.
Übungen zu Artikel 1
Gehe zu …
ARTIKEL 3
[Alle Menschen sind vor dem Gesetz gleich.]
Chef auf dem Platz!
Einmal kam ein kleiner Hund auf den Platz. Hunde sind verboten auf Spielplätzen, sie kacken alles voll, bellen die ganze Zeit und verstehen die Spiele der Kinder nicht.
Neni 3
[Të gjithë njerëzit janë të barabartë para ligjit.]
Shef në këndin e lojërave.
Njëherë erdhi një qen i vogël në këndin e lojërave. Qentë nuk lejohen në këndin e lojërave, ata dhjesin (ndotin me jashtëqitjen e tyre) kudo, lehin gjithë kohën dhe nuk i kuptojnë lojërat e fëmijëve.
Die Kinder haben sich hinter ihren Mamas und Papas versteckt und keiner hat sich getraut, den Hund zu streicheln.
Sie dachten: „Wer so bellt, der platzt bald wie ein Ballon“, und der Hund hat gedacht: „Na, schau mal an, die haben Angst vor mir. Jetzt bin ich der Chef auf dem Platz.“
Fëmijët ishin fshehur pas nënave dhe baballarëve dhe asnjëri nuk guxonte, ta ledhatonte qenin.
Ata mendonin:
- Kush leh kështu, pëlcet si një tullumbace,
ndërsa qeni mendonte:
- Pa shiko, ata kanë frikë nga unë. Tani unë jam shefi në këtë vend.
Aber nicht lange. Da kam ein riesiger Vogel mit spitzem Schnabel, der wollte im Sandkasten ein Nest bauen.
Der Hund hat gebellt und der Vogel hat ihm in die Nase gezwickt.
Da versteckte sich auch der Hund hinter den Kindern und ihren Mamas und Papas.
Jetzt war der Vogel der Chef auf dem Platz und alle hatten Angst vor ihm.
Por jo për shumë kohë. Ndërkohë atje kaloi një zog gjigant me një sqep të mprehtë, ai donte të ndërtonte një fole në pjesën me rërë të këndit të lojërave.
Qeni lehu dhe zogu e pickoi atë në hundë.
Ndërkaq edhe qeni u fsheh pas fëmijëve, nënave dhe baballarëve.
Tani ishte zogu shefi në këtë vend dhe të gjithë kishin frikë prej tij.
Aber nicht lange. Da kam ein Krokodil, lang wie ein Omnibus, und wollte im Schatten der Bäume schlafen.
Es breitete sich aus und legte seinen Kopf mit 52 Zähnen gleich unter die Rutsche.
Da stellte sich auch der Vogel hinter den Hund, die Kinder, ihre Mamas und Papas und niemand traute sich etwas zu sagen.
Jetzt war das Krokodil Chef auf dem Platz und schloss die müden Augen.
Por jo për shumë kohë. Ndërkohë erdhi një krokodil, i gjatë sa një autobus, dhe donte të flinte në hijen e pemëve.
U shtri sa gjerë e gjatë dhe e vendosi kokën me 52 dhëmbë nën rrëshqitësen.
Ndërkohë dhe zogu u pozicionua pas qenit, fëmijëve, nënave dhe baballarëve dhe askush nuk guxonte të thoshte diçka.
Tashmë ishte krokodili shef në këtë vend dhe ai mbylli sytë e lodhur.
Die Sonne ging unter.
Der Mond ging auf.
Die Kinder hatten Hunger und die Eltern verteilten ihre letzten Kekse.
Auch der Hund und der Vogel
bekamen etwas ab.
Der Mond ging unter. Die Sonne ging auf.
Das Krokodil schlief noch immer und niemand bewegte sich auch nur einen Zentimeter,
als eine kleine Polizistin um die Ecke kam.
Dielli perëndoi.
Hëna po dilte.
Fëmijët kishin uri dhe prindërit po shpërndanin biskotat e tyre të fundit.
Edhe qeni edhe zogu morën diçka nga ato.
Hëna po perëndonte. Dielli po lindte.
Krokodili flinte ende dhe askush nuk lëvizte as edhe një centimetër, kur një police e vogël erdhi nga cepi i rrugës
Sie sah die frierenden Kinder und ihre Mamas und Papas, entdeckte den Hund, den Vogel und das Krokodil.
„Was macht ihr denn hier?“, fragte sie und meinte den Hund, den Vogel und das Krokodil. „Der Spielplatz ist für wilde Tiere verboten!“
Da öffnete das Krokodil sein riesiges Maul und gähnte lässig: „Ich bin das Krokodil und habe 52 spitze Zähne!“, sagte es.
Und der Vogel sagte: „Und ich bin der riesige Vogel und habe einen spitzen Schnabel!“
Und der Hund sagte: „Und ich bin der kleine Hund und kacke hier alles voll!“
Ajo pa fëmijët që mërdhinin, si edhe nënat dhe baballarët e tyre, dalloi edhe qenin, zogun dhe krokodilin.
- Çfarë po bëni ju këtu? - pyeti ajo dhe me këtë mendonte qenin, zogun dhe krokodilin.
- Në këndin e lojërave ndalohen kafshët e egra!
Ndërkohë krokodili hapi gojën e tij të madhe i shkujdesur:
- Unë jam krokodili dhe kam 52 dhëmbë të mprehtë! – tha ai.
Ndërsa zogu tha:
- Unë jam zogu gjigant dhe kam një sqep të mprehtë!
Ndërsa qeni tha:
- Ndërsa unë jam qeni i vogël dhe ndot me jashtëqitjen time kudo!
Da lächelte die Polizistin, nahm die Handschellen von ihrer Gürteltasche und sagte: „Und ich bin die kleine Polizistin und sorge für Recht und Ordnung.“
Dann benutzte sie die Handschellen und führte sie ab. Alle drei.
Atëherë policja qeshi, mori prangat nga çanta e brezit dhe tha:
- Ndërsa unë jam policja e vogël dhe kujdesem për drejtësi dhe rregull.
Më pas ajo përdori prangat e saj dhe i mori ata me vete. Që të tre.
Endlich verließen die Kinder mit ihren Mamas und Papas den Spielplatz und gingen frühstücken oder auf die Toilette und mancher legte sich nach der langen Nacht auch noch zwei Stündchen aufs Ohr.
Am Nachmittag aber kehrten sie alle zurück auf den Spielplatz, den allerbesten der Welt, und hatten keine Angst mehr.
Më në fund fëmijët me nënat dhe baballarët e tyre u larguan nga këndi i lojërave dhe ikën të hanë mëngjes ose edhe në tualet, disa madje edhe u shtrinë pas asaj nate të gjatë.
Por, pasdite ata u kthyen të gjithë në këndin e lojërave, në më të mirin e botës, dhe nuk kishin më frikë.
Diese Geschichte erzählt von der wichtigsten Voraussetzung für Gerechtigkeit. Größe, Frechheit, Kraft, Geld oder Herkunft spielen keine Rolle.
Egal wie mächtig oder gefährlich ein Bösewicht ist, unser Gesetz und alle, die es vertreten, sind mächtiger!
Wir haben eine Polizei, die uns gerne hilft.
Das macht doch ein gutes Gefühl.
Kjo histori flet për premisën më të rëndësishme për drejtësi. Madhështia, kryeneçësia, fuqia, paraja dhe prejardhja nuk luajnë asnjë rol.
Pavarësisht sa i fortë apo i rrezikshëm është një horr, ligji ynë dhe të gjithë ata që e përfaqësojnë, janë edhe më të fuqishëm.
Ne kemi një polici që na ndihmon.
Kjo na bën të ndjehemi mirë.
Übungen zu Artikel 3
Gehe zu …
ARTIKEL 4
[Jeder Mensch hat das Recht, seine Religion oder seine Weltanschauung selbst zu wählen.]
Die Sonnenwahrheit
Es saßen drei Spatzen im Baum.
Rund und satt. Die Kinder hatten sie mit Brot und süßen Worten gefüttert.
Neni 4
[Çdo njeri ka të drejtën, të zgjedhë fenë dhe pikëpamjet e tij mbi botën.]
E vërteta mbi diellin
Tre harabela ishin ulur në një pemë. Rrumbullak dhe të ngopur. Fëmijët i kishin ushqyer ata me bukë dhe me fjalë të ëmbla.
Und wer satt ist, hat Zeit sich Gedanken zu machen; zum Beispiel über die wunderlichen Dinge des Lebens.
„Was macht eigentlich die Sonne den ganzen Tag im Himmel?“, fragte einer der Spatzen und ein anderer antwortete: „Sie spaziert herum, sieht auf uns herab und hat uns lieb.“ Da waren die Spatzen zufrieden.
Dhe kush është i ngopur ka kohë të mendojë për shembull për gjërat e çuditshme të jetës.
- Çfarë bën vërtet dielli gjatë gjithë ditës në qiell?, - pyeti njëri prej harabelave, dhe, tjetri iu përgjigj:
- Ai del shëtitje, na sheh ne dhe na ka xhan. Atëherë harabelat u kënaqën.
Das hörten die Kinder und fragten: „Aber wo kommt die Sonne eigentlich her?“
Und der Mann, der auf dem Spielplatz die Abfalleimer auf seltene Schätze untersuchte und gerne Geschichten erzählte, wusste es: „Sie kommt aus einer Lampenfabrik am Rande der Stadt, ist die größte Glühbirne der Welt und wenn ihr nicht brav seid, geht sie aus.
Und das ist ja auch gar nicht schlimm, weil dann der Mond, die zweitgrößte Glühbirne der Welt, am Himmel leuchtet.“
Këtë gjë e dëgjuan fëmijët dhe pyetën:
- Por, vërtet nga vjen dielli?
Dhe burri, i cili kontrollonte koshat e plehrave se mos kishin thesare të rralla dhe tregonte me dëshirë histori, e dinte këtë:
- Ai vjen nga një fabrikë abazhuresh në rrethinat e qytetit, dhe është llamba më e madhe e botës, që fiket, nëse ju nuk silleni mirë.
Dhe kjo nuk është asgjë e keqe, sepse, pastaj në qiell ndriçon hëna, llamba e dytë më e madhe në botë.
Das hörte eine Dame, die ihren Enkel auf der Schaukel durch unsichtbare Wolken fliegen ließ und dachte: „Aber die Sonne ist doch 100-mal größer als die Erde und ein Stern. In ihrem Innern verschmilzt Wasserstoff zu Helium. Dabei werden ungeheure Mengen Energie frei, unser Licht, das weiß doch jedes Kind.“
Këtë e dëgjoi një grua e cila lëkundte pothuajse aq lart sa retë e padukshme nipin e saj mbi një kolovitëse dhe mendoi:
- Por dielli është 100 herë më i madh sesa toka dhe një yll. Në brendësi të tij hidrogjeni shkrihet për të formuar helium. Gjatë këtij procesi çlirohen sasi të paimagjinueshme energjie, drita jonë, dhe këtë e di çdo fëmijë.
Das hörten die Kiesel im Bach hinter den Büschen und dachten: „Na, so ein Unsinn! Sonnen sind Steine aus Gold und wer von ihrem Licht berührt wird, lebt eine Ewigkeit und drei Tage lang.“
Die Kellerassel unter den faulen Blättern wusste es besser: „Die Sonne, liebe Leute, die schuf der graue Asselgott, zusammen mit Dunkelheit, feuchtem Schmutz und jeder Menge krasser Verstecke und das alles in nur einer Nacht!“
Këtë gjë e dëgjuan gurët e zhavorrit në përroin pas gëmushave dhe menduan:
- E, çfarë budallallëku! Diejt janë gurë prej ari dhe kush preket nga drita e tyre jeton përjetësisht dhe tri ditë të tjera më shumë.“
Morrat e drurit nën gjethet e kalbura e dinin më mirë këtë dhe thanë:
- Dielli, o njerëz të dashur, u krijua nga perëndia gri e morrave të drurit, bashkë me errësirën, papastërtitë e lagura si edhe shumë vende të mrekullueshme për t`u fshehur, dhe, gjithçka vetëm në një natë!
„Ja, ja“, brummte der Mond, „manch einer leidet an Fantasie. Dabei ist es doch ganz anders: Meine Großmutter hat das Universum erschaffen. Beim Saubermachen ist ihr eine Karaffe mit Murmeln aus dem Regal gefallen. BÄNG! Und alle Murmeln haben sich auf dem schwarzen Wohnzimmerteppich verteilt. Jetzt sind es Sterne, Planeten und ein allerschönster Kerl dazu: Ich!“
Das hörte die Sonne, lächelte still und legte sich schlafen; denn das ist, was Sonnen tun, wenn sie den ganzen Tag im Himmel spazieren gegangen sind.
- Po, po, - gumëzhiu hëna, - disa njerëz vuajnë nga imagjinata. Por në fakt është krejtësisht ndryshe: Gjyshja ime krijoi universin. Kur po pastronte, asaj i ra nga rafti një kanë me zare qelqi.
- BUM! Dhe të gjithë zaret e qelqit u shpërndanë në qilimin e zi të dhomës së ndenjjes. Tani aty ka yje, planetë së bashku me një vajzë të mrekullueshme: Mua!
Këtë gjë e dëgjoi dielli, ai buzëqeshi qetësisht dhe u shtri të flinte; sepse këtë gjë bëjnë diejt, pasi kanë shëtitur gjatë gjithë ditës në qiell.
Der Mond übernahm inzwischen die Arbeit als zweitgrößte Glühbirne der Welt und blickte auf eine Welt voller Ideen, Geschichten und Träume.
An etwas zu glauben, ist immer erlaubt. Solange der Glaube uns mit Weisheiten und Geschichten tröstet und den Menschen das Leben leichter macht, ist er richtig und wichtig und niemals verboten.
Ndërkohë hëna mori përsipër punën si llamba e dytë më e madhe në botë, dhe ajo pa një botë plot ide, histori dhe ëndrra.
Lejohet gjithmonë të besosh në diçka. Për aq kohë sa besimi na ngushëllon me urtësi dhe histori dhe ua lehtëson jetën njerëzve, ai është i drejtë dhe i rëndësishëm dhe nuk mund të ndalohet kurrë.
Übungen zu Artikel 4
Gehe zu …
ARTIKEL 5
[Jeder Mensch hat das Recht, seine Meinung frei zu äußern.]
Hör mal, sieh mal, sag mal!
Sieh mal, deine Hände. Was die alles können: Etwas tragen, etwas bauen, ein bisschen popeln, sich was in den Mund stopfen, aber nur, wenn es nicht giftig ist und so richtig gut schmeckt!
Neni 5[Çdo njeri ka të drejtën të shprehë lirshëm mendimin e tij.]
Dëgjo, shiko, thuaj!
Shiko njëherë duart e tua. Ato mund të bëjnë gjithçka: Të mbajnë diçka, të ndërtojnë diçka, të pastrojnë pak hundën, të futin diçka në gojë, vetëm nëse nuk është helmuese dhe shijon vërtet mirë.
Sieh mal, deine Füße. Die laufen und rennen, suchen Wege und finden Abkürzungen. Sie bringen dich weiter, Tag für Tag und gehen mit dir wohin du willst. Nimm doch jemanden mit!
Shiko njëherë këmbët e tua. Ato ecin dhe vrapojnë, kërkojnë shtigje dhe gjejnë rrugë të shkurtra. Ato të çojnë ditë pas dite më tej dhe shkojnë me ty ku do ti.
Por merr edhe dikë me vete.
Sieh deine Augen. Sie wissen, was dir gefällt und was dir nicht gefällt. Wenn du sie schließt, lebst du in deinen Träumen und machst du sie auf, sind die schönsten vielleicht schon wahr geworden.
Shiko sytë e tu. Ata e dinë, çfarë të pëlqen ty dhe çfarë nuk të pëlqen ty. Kur ti i mbyll ata, ti jeton në ëndrrat e tua, dhe kur ti i hap, atëherë ëndrrat më të bukura ndoshta mund të jenë bërë realitet.
Hör auf deinen Mund, das weiche Wunderding, er kann sprechen und lachen, schnalzen und singen und alles sagen, was du dir denkst. Immer und überall.
Und niemand darf es dir verbieten: Niemals!
Dëgjo gojën tënde, atë gjënë e butë të mrekullueshme, ajo mund të flasë dhe të qeshë, të bëjë klik dhe të këndojë si edhe të thotë gjithçka që ti mendon. Gjithmonë dhe kudo.
Dhe asnjë nuk mund ta ndalojë ty mendimin: Asnjëherë!
Wahnsinn: Wir dürfen unsere Meinung sagen. Ein Leben lang. Und auch, wenn es manchmal schwerfällt, Frieden entsteht, wenn wir andere Meinungen ertragen können.
Die Gedanken sind frei, die Meinung auch. Immer!
Gemeinheiten, um der Gemeinheiten willen, allerdings nicht.
E paimagjinueshme: Ne lejohemi ta themi mendimin tonë. Gjatë gjithë jetës. Dhe, edhe pse është e vështirë ta pranosh, paqja mbizotëron atëherë, nëse ne i tolerojmë mendimet e ndryshme nga tonat.
Të menduarit është i lirë, po ashtu edhe mendimet. Gjithmonë!
Por jo poshtërsitë, vetëm pse do të jesh i poshtër.
Ende
Fund
